تشخیص دروغ از طریق پیام های نوشتاری

” افراد چگونه در پیام های نوشتاری دروغ می گویند؟ “

بیش از 10 سال است که در حوزه زبان بدن تحقیق و مطالعه می کنم و همچنان در حال یادگیری هستم. امروز قصد دارم تا نتیجه تحقیق 2 سال اخیرم را با شما عزیزان به اشتراک بگذارم؛

از آنجایی که هیچ گاه سعی نکردم که مسائل را به صورت تک بعدی مورد بحث و بررسی قرار دهم، تحلیل دروغ در پیام های نوشتاری مانند: اس.ام.اس، دایرکت در اینستاگرام، واتساپ، تلگرام و … را دردو حوزه مورد مطالعه قرار دادم:
1.هوش مصنوعی
2.مطالعه رفتاری که بر روی پیام های بیش از سه میلیون نفر در دنیا انجام شده و علاوه بر این سه میلیون نفر، شخصاً پیام های بیش از هزار و پانصد نفر را در ایران عزیزمان مورد بررسی قرار دادم.
قبل از هر چیزی باید بگویم که ما در تشخیص دروغ بسیار ضعیف عمل می کنیم. ما فقط در 54 درصد مکالماتمان با افراد، این توانایی را داریم که تشخیص دهیم آیا طرف مقابل به من راست می گوید و یا در صحبت های او عدم صداقت مشاهده می شود!
این یعنی ما فقط نصف مکالمات روزمره را قادر هستیم تشخیص دهیم که همکار، فرزند، همسر، و… به ما دروغ می گویند یا با صداقت کامل با ما برخورد می کنند. و از آنجایی که ما ایرانی ها افرادی به شدت احساسی هستیم، می گوییم:
نه! لزومی ندارد فلانی به من دروغ بگوید و حرف های او را بر مبنای صداقتش می گذاریم.
اتفاقی که از پس آن می افتد چیست؟ ناراحتی، کدورت، خیانت و … .

از دیدگاه هوش مصنوعی، دروغ گو ها به سه دسته تقسیم می شوند:
1.دروغگوهای تک لایه: این افراد کسانی هستند که دروغگوهای خیلی بزرگی نیستند و در لحظه چیزی می گویند که شما را آزرده نکرده باشند. مثلا وقتی به آن ها پیام می دهید، بعد از یک الی دو ساعت پاسخ شما را می دهند و یا زمانی که تماس می گیرید به شما می گویند آن لحظه شارژ نداشتم که پاسخ شما را بدهم. البته که ما می دانیم همه ی این ها بهانه است. برای همین، این افراد را تک لایه می گوییم؛ این ها افرادی هستند که به زبان بی زبانی به شما می گویند: درست است که آن لحظه جواب شما را ندادم، اما رابطه ما هنوز برای من مهم است.
2.عروسک ها: این نوع دروغگو ها افرادی هستند که با یک اکانت غیر واقعی دردنیای مجازی، به تعریف از خودشان می پردازند. به عنوان مثال من با یک اکانتی به نام حسن جعفری، از خودم(امیر سیداحمدپور) شروع به تعریف می کنم.
البته این نوع دروغگویان نیز آن قدر ها هم خطرناک نیستند؛ آن ها زمانی خطرناک می شوند که در دسته سوم قرار می گیرند!
3.ارتش سرخ: هرگاه عروسک ها در قالب یک جریان هدفمند و سازمان یافته در ازای دریافت مقدار ناچیزی پول، شروع به تولید محتوا کنند و یک جریانی را شکل دهند، آن ها را ارتش سرخ می نامیم. امروزه ارتش سرخ برای سازمان ها و دولت ها در حال تولید کردن محتواهای دروغین هستند و این ها زمانی خطرناک می شوند که دیگر نمی توان واقعیت را از دروغ تشخیص داد! من، نام دیگر ارتش سرخ را ” زمینه ساز ” می گویم. چرا که این افراد، در حال آماده سازی یک زمینه برای موضوعی هدفمند و از پیش طراحی شده هستند. متأسفانه همانگونه که اشاره کردم، این نوع جریان فکری بسیار رایج شده است و به یکی از مهم ترین نگرانی های جوامع تبدیل شده است.

طبق تحقیقی که انجام دادم، صادقانه ترین رسانه در دنیای دیجیتال ایمیل است و در مقابل ما بیشترین دروغ ها را در پشت تلفن داریم. اما چرا؟
پاسخ این سؤال را از زبانشناسان گرفتم؛ اکثر زبانشناسان معتقدند که ما صحبت کردن را از جایی بین پنجاه هزار تا صد هزار سال پیش شروع کردیم، اما نوشتار تنها پنج هزار سال قدمت دارد. این یعنی تا قبل از پنج هزار سال پیش، هیچ کدام از صحبت های ما ثبت و ضبط نمی شده است. اما در دنیای امروز، شما بابت هر پیامی ارسال می کنید، یک سند مکتوب در اختیار طرف مقابل خود قرار می دهید. به همین دلیل است که پشت تلفن یا مکالمه موبایلی، دروغ ها بیشتر از پیام های نوشتاری هستند؛ زیرا نه طرف مقابل را می توان دید و نه نوشته ای از آن در اختیار ما هست؛ پس هر چه بخواهند می توانند پشت تلفن بگویند(دروغ یا واقعیت)

قرار های آنلاین – دایرکت در اینستاگرام
اما در قرار های آنلاین چه اتفاقی می افتد؟ واقعیت این است که ما چه در دنیای حقیقی و چه در دنیای مجازی حداقل یک یا دو دروغ می گوییم(بدون استثناء)
ما در فضاهایی مانند دایرکت اینستاگرام یا به اصطلاح قرار های آنلاین، به طور مداوم در حال دروغ گفتن هستیم اما در مقیاس های بسیار کوچک. مثلا در مورد قد، دو یا سه سانتی متر بیشتر می گوییم و یا وزنمان، دو یا سه کیلوگرم کمتر می گوییم.
من به این دروغ های کوچک و 2، 3 سانتی متری و 3،2 کیلوگرمی، گرد کردن قوی می گویم.
اما چرا ما در این فضا دروغ بزرگ نمی گوییم؟ به این دلیل که زمانی که قرار مجازی به قرار واقعی تبدیل شد و شما طرف را ملاقات کردید، قصد ندارید انتظارات طرف مقابلتان را نابود کنید و در ذوق او بزنید!

هوش مصنوعی و اصرار بر دروغ!
هوش مصنوعی به ما می گوید افرادی که در نوشتار دروغ می گویند، کسانی هستند که اصرار بر حضور دارند در حالی که هرگز در آنجا نبوده اند.
اگر بخواهیم از روی نوشتار تشخیص دهیم که آیا آن نوشته واقعی است و یا توسط ارتش سرخ نگارش شده و کاملا بر مبنای دروغ است، چگونه می توانیم آن را تشخیص دهیم؟
به عنوان مثال، شما قصد سفر به جزیره کیش را دارید و قصد دارید در یک هتل خوب اقامت کنید. در یک وبسایت، نقد های مربوط به هتل ها را می خوانید. نقد های دروغین، آنهایی است که افراد اصرار دارند به زور خود را در آن هتل ها قرار دهند و به شما بگویند: ” چه اتفاقی افتاده و چه کرده اند ” و ” با چه کسانی بوده اند و چه کسانی را دیده اند “!
در حالی که افرادی که واقعا در آن هتل اقامت داشته اند، در مورد محیط و فضای آن هتل، بزرگ یا کوچک بودن اتاق ها، فاصله تا مرکز خرید، حسّ خوبی که از آن هتل در مدت اقامت خود گرفته اند و … صحبت می کنند.
اما دروغگو ها اصرار دارند که به شما بگویند چه اتفاقی برایشان افتاده و با چه کسی در آن هتل بوده اند و چه افرادی را دیده اند.

مطالعه رفتاری بر روی پیام ها
هر زمان این 8 مورد را در پیام های ارسالی از دوستانتان مشاهده نمودید، زنگ هشدار دروغ به صدا در خواهد آمد!
1.ابهام هدفمند
این افراد موضوع را به صورت هوشمندانه و هدفمند، مبهم جلوه می دهند. به عنوان مثال شما دوست خود را برای یک مهمانی یا تولد دعوت می کنید. اما پاسخ او کاملا مبهم است و به شما می گوید:
اگر اتفاقی نیفتد و چیزی پیش نیاید، در آن مهمانی شرکت می کند.
اینکه می گوید اگر چیزی پیش نیاید، یعنی حتما یک چیزی پیش می آید. نه به صورت قطعی موضوع را می بندد، و نه اجازه می دهد شما آن را بسته تصور کنید؛ باز می گذارد.

نوع دیگری از ابهام، گفتن نیمه ی حقیقت است.
ممکن است دوست شما در پیامی به شما بگوید: من دیروز عصر، بعد از اتمام کار به خانه رفتم. اما شاید کامل این جمله این باشد: ” بعد از اتمام کار به خانه رفتم، بعد از آن با برادرم به خرید رفتیم و بعد هم برای صرف شام به رستوران رفتیم و ساعت 12 به منزل برگشتم “!
نیمه ی حقیقت را گفتن، با دروغ گفتن تفاوتی ندارد.

2.تأخیر در زمان پاسخ
ما زمانی که قصد داریم دروغ بگوییم، استرس عجیبی داریم که مستقیم به موضوع اصلی اشاره نکنیم. بنابراین دائم دنبال پاسخ های مختلف می گردیم و طرف مقابل ما تنها یک چیز را مشاهده می کند. Is typing…
تأخیر در زمان پاسخ، لزوما به معنای دروغ گفتن نیست. چرا که ما زمانی که با یک نفر معاشرت می کنیم و صحبت می کنیم، یک ایده ای از ادبیات و نوع پاسخ و زمان آن داریم. شاید در برخی مواقع طرف مقابل ما به دنبال کلمه یا جمله ای است که احساس واقعی خود را در آن لحظه بیان کنید و تأخیر در پاسخ نیز به همین علت است.
اما اگر پس از یک تایم طولانی یک پاسخ نسبتا کوتاه دریافت کردید(با توجه به ایده ای که از زمان پاسخ مخاطب دارید) می توان گفت که طرف مقابل ما در حال دروغ گفتن است.

3.داستان سرایی
اگر طرف مقابل شما برای یک سؤال کوتاه، یک جواب بلند بالا می دهد و مشغول پیچیده کردن آن موضوع است، شک نکنید که با شما صادق نیست! معمولا دروغگو ها یک یا دو جمله بیش از آنچه که از آن ها پرسیده اید را پاسخ می دهند؛ پاسخ های بی ارزش و به درد نخور.

4.فرار از سؤال مشخص
به عنوان مثال به او می گویید: من صبح برای امتحان خواب ماندم؛ راستی چرا دیشب جواب تلفنم را ندادی؟
پاسخ او چیست؟: ای داد! خواب ماندی؟ کاش خودم صبح بیدارت می کردم.
اما این ها موضوع اصلی شما نیست! شما از او پرسیدید که چرا جواب تلفن شما را نداده و او اصلا سمت این سؤال شما نمی آید.
اگر قصد فرار از موضوع اصلی را دارد، یعنی تمایل به دروغگویی دارد.

5.صادقانه بگم
حتما شما هم در پیام ها یا مکالمات زیاد شنیده اید که افراد می گویند: صادقانه بگم، من از همین جنس برای منزل خودمان استفاده می کنم؛ یا وقتی قصد خرید اینترنتی دارید، در دایرکت اینستاگرام به شما می گویند: صادقانه بگم فقط یک عدد موجود داریم! افرادی که از این عبارت زیاد استفاده می کنند، نشانه دروغگویی محض آن هاست. زیرا اگر با شما صادق باشند، دلیلی بر اصرار ورزیدن بر صداقت وجود ندارد.

6.جملهبندیتعطیل!
(جمله بندی تعطیل)
اگر پس از یک دوره دوستی یا مکالمه با افراد(که کاملا آن ها را می شناسید و نوع ادبیات آن ها را می دانید) مشاهده کردید که آن ها از کلمات سنگین و کتابی استفاده می کنند، فقط به این معناست که قصد دارند از مدار صداقت خارج شوند.

7.باید برم!
اگر کسی قصد ترک مکالمه را دارد و می خواهد خود را از آن مکالمه بیرون بکشد، مطمئن باشید که در حال دروغ گفتن است.
مثلا به او پیام می دهید و از او می پرسید: چرا بدون اطلاع من، رفتی بیرون؟ و به شما می گوید که: نمی خواستم نگرانت کنم! الان باید برم؛ حالا بعداً در این مورد صحبت می کنیم.
این نشان از عدم صداقت وی دارد و فقط قصد دارد مکالمه را پایان دهد و خود را از مکالمه بیرون بکشد.

8.حس ششم
بعد از 10 سال مطالعه در حوزه زبان بدن، به شما می گویم که اگر در یک پیام نوشتاری، به شما احساس احمقانه ای دست داد که نشان از تردید شما داشت که مبادا بهترین دوستم به من دروغ بگوید، من اینجا هستم تا به شما بگویم به آن حس اعتماد کنید.

این هشت موردی است که هر زمان با آن ها مواجه شدید، باید به صداقت طرف مقابل شک کرد تا از عواقب بعدی آن جلوگیری نمود.

– امیر سیداحمدپور